Een hulpverlener helpt een gehandicapte man bij het aantrekken van zijn schoenen. Foto: ANP/Roos Koole
Het werk van mantelzorgers is steeds belangrijker geworden sinds in 2015 de regels zijn veranderd waardoor er meer werk bij mantelzorgers zelf is komen te liggen in plaats van bij de gemeenten. Om deze ‘onzichtbare helden’ de eer te geven die zij verdienen, wordt er op de Dag van de Mantelzorg veel aandacht aan hen besteed.
Lees ook: Vergoedingen en aanpassing van werktijden voor mantelzorg
De lerares die boodschappen haalt voor haar zieke broer en het huishouden voor hem doet is mantelzorger. Zij doet het werk ook grotendeels onbetaald. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) noemt iemand van achttien jaar of ouder mantelzorger als de zorg al minimaal drie maanden duurt, of diegene zorg biedt voor minimaal acht uur per week.
Volgens het CBS was vorig jaar in Nederland 13,5 procent van de volwassen bevolking mantelzorger. Per week werd er landelijk gemiddeld 11,6 uur aan mantelzorg verleend. In de gemeente Emmen was 10,9 procent mantelzorger. Hoeveel uur mantelzorg zij gemiddeld per week verleend hebben is niet bekend.
Problemen
Het wordt mantelzorgers steeds moeilijker gemaakt om hun belangrijke werk te doen. Hier wordt namelijk de laatste tijd steeds meer op bezuinigd. Gemeenten krijgen van het Rijk geld om mantelzorgers te ondersteunen door bijvoorbeeld vervangende zorg te regelen, maar dit geld verschuift volgens de landelijke vereniging MantelzorgNL vaak naar andere kostenposten binnen de gemeente.
Het werk is bovendien alleen maar lastiger geworden, erkent Liesbeth Hoogendijk, directeur van MantelzorgNL. ,,Ook hiervoor waren er al problemen in de zorg, maar we zien dat de coronacrisis dit alleen maar verergerd heeft. De vrijwilliger die even twee uurtjes in de week vertier kwam brengen, kwam niet meer. Ook de thuiszorg kwam minder of helemaal niet en de dagopvang ging dicht. Mantelzorgers hebben daardoor een flinke verzwaring van hun taken gekregen.”
Een van die structurele problemen is bijvoorbeeld dat gemeenten vaak niet weten waar behoefte aan is en hoe de ondersteuning van mantelzorgers georganiseerd kan worden. Respijtzorg - waarbij de zorgtaken tijdelijk naar iemand anders gaan - moet volgens Hoogendijk ‘op regionaal niveau’ geregeld worden. Kleinere gemeenten hebben namelijk niet altijd de kennis of de middelen om zorg centraal te regelen.
Onzichtbare helden
Om de mantelzorgers in Nederland in het zonnetje te zetten, staat deze week de Dag van de Mantelzorg weer op de kalender. Volgens Hoogendijk is het belangrijk om hier jaarlijks bij stil te staan en mantelzorgers de aandacht te geven die ze verdienen. Dit gebeurt bijvoorbeeld met een speciaal etentje bij de buurtvereniging, of simpelweg met een bloemetje als blijk van waardering.
,,Corona heeft laten zien hoe belangrijk en tegelijkertijd hoe onzichtbaar en ongrijpbaar mantelzorgers zijn”, zegt Hoogendijk. Ze doelt hiermee op het feit dat er bijvoorbeeld geen landelijke database is waarin alle mantelzorgers geregistreerd staan. Hierdoor kan er moeilijk contact met hen worden gelegd en weten gemeenten niet wat voor hulp zij nodig hebben.
,,Door hier een keer per jaar bij stil te staan, maken we niet alleen duidelijk dat mantelzorgers iets doen wat heel belangrijk is, maar doen we ook een appèl op iedereen dat we hen niet alleen op De dag van de Mantelzorg zien, maar ook vaker in het jaar”, aldus Hoogendijk. ,,We willen van de onzichtbare held een zichtbare maken.”
Vergoedingen en aanpassing van werktijden voor mantelzorg
Mantelzorg is zeer noodzakelijk, maar wel onbetaald werk. Toch kunnen mantelzorgers soms een soort vergoeding krijgen voor hun werkzaamheden.
Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft hiervoor een aantal regelingen opgesteld. Daarnaast stimuleert de overheid flexibel werken, wat de werkzaamheden voor mantelzorgers draaglijker moet maken.
- Als mantelzorger kan je in sommige gevallen een vergoeding krijgen van je eigen zorgverzekeraar of van die van de persoon die je verzorgt. De kosten kunnen echter slechts bij één verzekeraar worden gedeclareerd.
- Reiskosten worden soms deels door de gemeente vergoed. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij mantelzorgers met een bijstandsuitkering. Verdere informatie is bij de gemeente op te vragen.
- Als je thuis voor je kind moet zorgen en je kind ook intensieve zorg nodig heeft, kan je mogelijk extra kinderbijslag aanvragen. Hiermee kunnen bijvoorbeeld de kosten voor opvoeding en verzorging worden vergoed.
- Informeer bij je werkgever of je werkrooster aangepast mag worden. Door eerder of later te beginnen, kan je voor of na je werk ook nog gewoon mantelzorg verlenen.
- In tijden van corona was het natuurlijk al grotendeels gebruikelijk, maar ga bij je werkgever na of het mogelijk is om ook thuis te werken. Hierdoor vervalt de reistijd naar kantoor en is er meer tijd om voor iemand te zorgen.
.jpg)